ΖΟΥΜΕ ΣΕ ΕΝΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΕ ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

(αναδημοσίευση από http://apokoinou.com/zoume-se-enan-planith-me-peperasmenous-porous/)

Γιώργος Κολέμπας

Ο ισολογισμός των τελευταίων 200 χρόνων της οικονομίας που κυριαρχήθηκε από τη βιομηχανική ανάπτυξη, είναι αντιφατικός.

Από τη μία: Στον ισολογισμό αυτόν αντικατοπτρίζεται μια ανθρώπινη ιστορία επιτυχίας-από ανθρωπολογική άποψη-γιατί σε αυτή την περίοδο είχαμε -στις πρώιμα εκβιομηχανισμένες χώρες-υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι –στην αρχή τουλάχιστον του 19ουαιώνα-δεν φαινόταν ότι θα ήταν δυνατοί. Οι περισσότεροι άνθρωποι που γεννήθηκαν σε αυτές τις χώρες μπόρεσαν να βελτιώσουν τις συνθήκες της ζωής τους σε τέτοιο βαθμό, που στις προηγούμενες περιόδους της ιστορίας είχαν καταφέρει μόνο πολύ μικρές μειοψηφίες. Οι περισσότεροι σήμερα ζουν-από υλική και άυλη άποψη-μια τόσο πλούσια ζωή, όσο ζούσαν οι κάτοχοι των πύργων του μεσαίωνα, δηλαδή οι φεουδάρχες.

Έτσι δεν είναι απορίας άξιον γιατί εντωμεταξύ και μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας στις λεγόμενες «ανερχόμενες» νέες βιομηχανικές χώρες έχουν πιάσει το ίδιο νήμα και προσπαθούν να πετύχουν το ίδιο. Πολλοί άνθρωποι επίσης από χώρες που δεν έχουν καμιά ελπίδα να πετύχουν το ίδιο παραγωγικοκαταναλωτικό μοντέλο, γίνονται «οικονομικοί» μετανάστες-πέρα από τους πρόσφυγες του πολέμου-στις βιομηχανικές χώρες.

Από την άλλη: Ο ισολογισμός αυτός είναι και ένα ντοκουμέντο της αποτυχίας.Στα 200 αυτά χρόνια της οικονομικής βιομηχανικής ανάπτυξης η ανθρωπότητα έφθασε στο σημείο να αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο εμπόδιο της ιστορίας της. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει όπως μέχρι τώρα,  όπως δηλαδή περιμένουν οι περισσότεροι. Αλλά δεν υπάρχουν και περιοχές σε αυτόν τον πλανήτη, όπου θα ήταν εύκολη μια επιστροφή προς τα πίσω. Μερικές από τις ζημιές του παρελθόντος δεν μπορούν να αποκατασταθούν.

Οι πάγοι στους πόλους και οι αιώνιοι πάγοι των ψηλών βουνών λιώνουν, το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει, οι θάλασσες και οι ωκεανοί είναι τόσο μολυσμένοι-ρυπασμένοι ώστε οι φάλαινες που εξωκοίλουν είναι από τα πιο δύσκολα τοξικά απόβλητα τα οποία καλούμαστε να διαχειρισθούμε, οι πηγές στερεύουν, οι λίμνες στεγνώνουν, εύφορα εδάφη γίνονται στέπες ή ερημώνουν, οι φυσικοί και πλουτοπαραγωγικοί πόροι-κυρίως οι ενεργειακοί-αρχίζουν να σπανίζουν και γίνονται πολύ ακριβοί.

Αλλά και οίδιος ο άνθρωπος με τις κοινότητές του-με τον τρόπο ζωής και τον τρόπο παραγωγής που κυριάρχησε-έγινε μέρος του προβλήματος, το οποίο έχουμε να αντιμετωπίσουμε.Ο καπιταλισμός τα τελευταία αυτά 200 χρόνια διαμόρφωσε έναν ανθρωπολογικό τύπο μοναχικό, νευρωτικό, αγχώδη, ανταγωνιστικό, επιθετικό, ενεργοβόρο, αμοραλιστή κ.λπ. Αλλά δεν έχει μόνο αυτά τα χαρακτηριστικά, είναι ταυτόχρονα πιο εύθραστος, πιο φοβισμένος-με πολλές για ανύπαρκους λόγους φοβίες-πιο αδύναμος να σταθεί στα πόδια του. Είναι κατειλημμένος από εσωτερικούς καταναγκασμούς όσο ποτέ άλλοτε, έτοιμος να υποκύψει εύκολα και σε εξωτερικούς καταναγκασμούς που του βάζει το σύστημα. Η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να τον απάλλαξε από κάποιους φυσικούς καταναγκασμούς, αλλά αυτοί αντικαταστήθηκαν από ψυχολογικά βάρη.

Ήταν οι άνθρωποι πριν πιο ευτυχείς; Όχι βέβαια όταν υπέφεραν από πονόδοντο ή σκωληκοϊδίτιδα, αλλά η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί στα σημερινά πλαίσια. Τη 10ετία του 1970-80 για παράδειγμα, όπου ο μέσος άνθρωπος στον αναπτυγμένο κόσμο κατείχε περίπου 6.000 αντικείμενα κατά μέσο όρο, ήταν πιο ευχαριστημένος από σήμερα, όπου μπορεί αν κατέχει 10.000 και να καταναλώνει περισσότερο, όπως έδειξαν αντίστοιχες έρευνες. Στην ουσία μπορούμε να μιλάμε για «ευημερία» και όχι για ευτυχία, που είναι άλλης ποιότητας ατομικό συναίσθημα.Περισσότερη όμως «ευημερία» δεν σημαίνει και περισσότερη «ευζωία, ο οποίος είναι πιο σωστός όρος αξιολόγησης της ζωής.

Ο όρος «ευημερία» όπως τον πρότειναν οι ιθύνοντες του καπιταλισμού, έφθασε στο ζενίθ του στις αρχές της πρώτης 10ετίας του 2000. Με την κρίση του 2008 και μετά, αποδείχθηκε ότι αυτό το ζενίθ ξεπεράσθηκε και ότι η «αέναη ευημερία» είναι ένας μύθος και μια χίμαιρα την οποία χρειάζεται ο καπιταλισμός για να συνεχίζει να υπάρχει. Βέβαια οι περισσότεροι άνθρωποι-καταναλωτές πια-δεν μπορούν να το δεχθούν αυτό και ελπίζουν σε μια παράταση της «ευημερίας». Και αυτό επιτυγχάνεται που και που, και έτσι φαίνεται ότι το όριο μετατίθεται στο μέλλον. Αλλά το τέλος των «κοινωνιών της ευημερίας» είναι προ των πυλών, γιατί υπάρχουν τα όρια που βάζει ο πλανήτης και τα οικοσυστήματά του.

Καμμιά εξουσία, κανένα σύστημα, κανένας  πολιτισμός και κουλτούρα, δεν μπόρεσε να υπερβεί τον χρόνο της και να γίνει «αέναη». Αυτό είναι προφανές. Έτσι είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να πετύχουμε τον «παράδεισο» επί της γης(για αυτό και κάποιοι «οραματιστές» προτείνουν και την μετακόμιση σε άλλον πλανήτη). Η κατάσταση σήμερα είναι δυσοίονη και οι συνθήκες ζωής έχουν γίνει χαώδεις, σε έναν πλανήτη με πεπερασμένους πόρους και δυνατότητες απορρόφησης των απόβλητών μας.

Ζούμε σε ένα κόσμο, όπου ο καθένας μεγαλώνει και ενηλικιώνεται καθοριζόμενος από μια κατασκευασμένη επιθυμία να ικανοποιεί τις ανάγκες του μέσω της κατανάλωσης, και να νομίζει ότι αυτό είναι η ζωή.  Όμως ταυτόχρονα μπορούμε να διαπιστώνουμε και νοητικά και εμπειρικά ότι είναι δυνατόν να ζούμε καλύτερα και με λιγότερα(ιδίως αν τα λιγότερα είναι και ανθεκτικότερα).

Ζούμε σε ένα παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό σύστημα, στο οποίο η Δύση και η Ανατολή έχουν δεθεί με ένα «συμβόλαιο γάμου», που δύσκολα θα λυθεί στο επόμενο διάστημα.  Από οποιαδήποτε μεριά των συμβαλλόμενων. Πολύ περισσότερο δύσκολο να λυθεί το συμβόλαιο «κοινή συναινέσει» : παρότι για παράδειγμα μετά το 2000 ο μέσος Αμερικάνος είχε 10 φορές μεγαλύτερο εισόδημα από τον μέσο Κινέζο, η Κίνα δάνειζε και δανείζει ακόμα τις ΗΠΑ(και τις άλλες «αναπτυγμένες» χώρες), για να μπορούν οι πολίτες-καταναλωτές τους να συνεχίζουν να αγοράζουν τα κινέζικα προϊόντα.

Αυτό γίνεται με επένδυση μέρους των πλεονασμάτων της Κίνας σε δολάρια και κρατικά τους ομόλογα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το κινέζικο νόμισμα παραμένει «τεχνητά» υποτιμημένο, ώστε να παραμένουν και τα κινέζικα προϊόντα φθηνά για τους δυτικούς καταναλωτές (αυτό το παράδειγμα δείχνει καθαρά και τον ανορθολογικό χαρακτήρα του καπιταλισμού). Αν π.χ. οι ΗΠΑ δεν το δέχονταν αυτό και μποϋκοτάρανε τα κινέζικα προϊόντα, τότε από τη μια θα επικρατούσε χάος στην κινέζικη βιομηχανική παραγωγή και θα ανάγκαζε την Κίνα να «ρίξει» στην αγορά μεγάλο μέρος των πολλών δις δολαρίων  που κατέχει και να «ξεφορτωθεί» τα ομόλογα των ΗΠΑ, και από την άλλη θα κατέρρεε το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα και θα έπεφτε το βιοτικό επίπεδο των δυτικών.

Κανένας από τα δύο μέρη δεν είναι ευχαριστημένος από αυτό το «συμβόλαιο», για αυτό και ο Τραμπ θέλει να το καταγγείλει-με το “America first” και τον εμπορικό πόλεμο- αφού δεν έχει καταλάβει ότι η «ευημερία» των Αμερικανών εξασφαλίζεται από τη δυνατότητα να καταναλώνουν μέσω των παγκοσμιοποιημένων αγορών. Φαίνεται όμως να έχει καταλάβει ότι η «ευημερία» των Αμερικανών εξαρτάται από τη «μη ευημερία» των Κινέζων-οι οποίοι είναι οι κυρίως ευνοημένοι από την παγκοσμιοποίηση- γιατί μάλλον δεν είναι δυνατόν να παγκοσμιοποιηθεί η ευημερία και να αφορά όλους τους ανθρώπους, αφού θα τιναζόταν ο πλανήτης στον αέρα. Η «ευμερία» των Αμερικανών μπορεί να συνεχισθεί πια έξω από τις παγκόσμιες συμφωνίες και τη συμφωνία για το κλίμα, επιβάλλοντάς την με τη στρατιωτική υπεροπλία, παρόλο που είναι καθαρό στην παρούσα περίοδο το πόσο καλά συμπληρώνουν  ο ένας τον άλλο, ο ιδιωτικός και ο κρατικός καπιταλισμός, πράγμα  που φέρνει αντιμέτωπους στο εσωτερικό των ΗΠΑ, τον Τραμπισμό με τον Ομπαμισμό.

Από την άλλη, η υπόσχεση των μανδαρίνων του Κ.Κ. Κίνας  ότι «μέχρι το 2020 θα διπλασιάσουμε το εισόδημα του μέσου Κινέζου», εννοώντας τον 2πλασιασμό της κατανάλωσης ενός πληθυσμού 1,35 δις θα τινάξει στον αέρα μια ώρα αρχύτερα τη φέρουσα ικανότητα του πλανήτη σε πόρους και ενέργεια.

Η πρωτοκαθεδρία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα έχει σαν αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται το ίδιο ότι έχει μπει σε μια διαδικασία αποσάθρωσης και κατάρρευσης. Θεωρεί ακόμα ότι η σημερινή του κρίση είναι χρηματοπιστωτική και δεν είναι πιο βαθειά. Δεν θέλει να δει ότι στην ουσία πίσω από τη παρούσα κρίση κρύβεται η οικολογική κρίση. Έτσι η νεοφιλελεύθερη εκδοχή του συστήματος έχει στην ατζέντα της τη «φτωχοποίηση» των μεσαίων τάξεων για το ξεπέρασμα της κρίσης, ενώ η κεϋνσιανική-σοσιαλδημοκρατική εκδοχή ξαναβάζει την αύξηση της ζήτησης και της κατανάλωσης, ως μηχανισμού επανεκκίνησης της ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας. Η δε «πράσινη» εκδοχή του έχει πολύ λίγες πιθανότητες να επιβάλει την ατζέντα του «πράσινου Νιου Ντίλ»(«green New Deal»), ως απάντηση στη σημερινή κρίση, όπως ήταν το  New Deal του Ρούσβελτ(1933-1936) στη μεγάλη κρίση του καπιταλισμού το 1929.

Ζούμε επίσης σε έναν κόσμο όπου ο καπιταλισμός έχει γίνει ήδη «πληροφοριακός». Πάνω από το 70% των χρηματιστηριακών συναλλαγών στη Ν. Υόρκη π.χ. γίνονται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Με διασυνδεδεμένα μεταξύ τους συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, που σε ένα βαθμό είναι εκτός ελέγχου από αντίστοιχες κρατικές υπηρεσίες και μπορούν μέσω μαθηματικών αλγορίθμων να μετατρέπουν τον πανικό των πολλών μικρών επενδυτών σε πλεονέκτημα των λίγων «καρχαριών» κατόχων τους.

Παράλληλα τα πιο προωθημένα (για μας τα πιο αρρωστημένα) τμήματα των ελίτ επιδιώκουν και προσδοκούν στο άμεσο μέλλον μια ανθρώπινη εξέλιξη που θα στηριχθεί στη διεύρυνση των πνευματικών και σωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, η οποία θα επιτευχθεί από 3 συγκλίνουσες διαδικασίες :  α) Η πρώτη έχει να κάνει με τη βιοτεχνολογία και γενετική μηχανική. Με την επανασχεδίαση των γενετικών οδηγιών του κώδικα (DNA), θα επιδιωχθεί το βέλτιστο για κάθε άτομο του είδους(νέα «ευγονική»). β) Η δεύτερη διαδικασία έχει να κάνει με την «τεχνητή νοημοσύνη» και την «ανθρωποποίηση» της μηχανής και έχει σαν στόχο το σκεπτόμενο ρομπότ. 3) Η τρίτη διαδικασία αφορά στη «μηχανοποίηση» του ανθρώπου, μέσω ενίσχυσης των φυσικών και διανοητικών του ικανοτήτων (προσθετική τεχνολογία-τεχνητά ανθρώπινα μέλη – όργανα, μικροσυσκευές στο ανθρώπινο σώμα που θα κυκλοφορούν με το αίμα και θα διορθώνουν βλάβες, μικροτσίπ και εμφυτεύματα στον εγκέφαλο, αισθητήρες συνδεμένοι με τα αισθητήρια νεύρα κ.λπ.). Το αποτέλεσμα της σύνθεσης αυτών των διαδικασιών θα είναι ο λεγόμενος «επαυξημένος άνθρωπος»[2], το «κύβοργον» (cyborg) που σε σύνδεση με τον κυβερνοχώρο θα είναι μια οντότητα με μεγαλύτερη νοημοσύνη από τον σημερινό άνθρωπο. Αυτή η οντότητα θα αναλάβει να καθοδηγήσει την παραπέρα αυτοεξέλιξή του σε «μετάνθρωπο». Ένα σενάριο τρόμου.

Στο μεταξύ έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως ανθρωπότητα πέντε μεγάλες απειλές για το μέλλον: η κλιματική αλλαγή με τις επακόλουθες καταστροφές, οι λιμοί και διατροφική κρίση σε πολλές περιοχές του πλανήτη, τα οικονομικά-περιβαλλοντικά ρεύματα μετανάστευσης, οι επιδημίες-πανδημίες και η παγκοσμιοποίηση κάθε ασθένειας, η διάλυση των ασφαλιστικών δομών και των δομών πρόνοιας με την ιδιωτικοποίηση των φυσικών-κοινωνικών συλλογικών αγαθών-τραγωδία των «Κοινών»(Commons). Ιδιαίτερα μεγάλη απειλή για την ανθρώπινη εργασία και δημιουργικότητα είναι τεχνητή νοημοσύνη- ψηφιοποίηση-αυτοματοποίηση-ρομποτοποίηση στα πεδία της παραγωγής, που θα παραμερίσει ένα μεγάλο μέρος των σημερινών επαγγελμάτων και θέσεων εργασίας: Μέχρι το 2025 θα είναι πραγματικότητα η παραγωγική διαδικαία κατά την οποία τα «ρομπότ θα συναρμολογούν ρομπότ», ενώ  τις επόμενες 10ετίες θα γίνουν περιττά γύρω στα 800 εκατομμύρια σημερινά επαγγέλματα με όλα τα επακόλουθα. Το 1/3 των σημερινών εργαζομένων θα πρέπει να βρουν νέες θέσεις εργασίας.

Ένα είναι σίγουρο: οι αλλαγές είναι τεράστιες στην«ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων»(του Μαρξ)  από το καπιταλιστικό σύστημα και μπαίνει για μια άλλη φορά το ερώτημα για το πως θα αντιδράσει η κοινωνία. Θα εκμεταλλευθεί την ευκαιρία υπέρ της ή θα γίνει θύμα αυτής της ανάπτυξης; Οι κοινωνικές ανισότητες θα οδηγήσουν σε πολιτικές συγκρούσεις ή θα υπάρξει αποδοχή τους από τους «απο κάτω», οι οποίοι θα ελπίσουν κάποια «φιλάνθρωπα» ψίχουλα από τις οικονομικές ελίτ-με τη μορφή κάποιου «κοινωνικού επιδόματος» ίσως-οι οποίες θα συνεχίσουν ανενόχλητες αυτή την πορεία της «φτωχοποίησης» του ίδιου του πλανήτη.

Μία πιθανότητα, που υπάρχει προς το παρόν, είναι να διαχειρισθεί αυτές τις προκλήσεις μια «παγκόσμια διακυβέρνηση» με τη μορφή τεχνοφασιστικού οργουελιανού καθεστώτος. Όμως κάτι τέτοιο δεν θα είναι εύκολο. Έχει αναπτυχθεί ένα «τόξο αστάθειας» για το καπιταλιστικό σύστημα, που ξεκινά από την ανατολική Αφρική και συνεχίζει στην Ασία, περνώντας από τη Μέση Ανατολή, την  Αραβική Χερσόνησο, το Ιράν, το Πακιστάν-Κασμίρ, Θιβέτ, Μπαγκλαντές  και φθάνοντας μέχρι Βιρμανία. Η «αστάθεια» αυτή συνδέεται με την απόκτηση της πυρηνικής βόμβας από κράτη «παρίες», όπως το Ιράν, με την «τρομοκρατία» του Τζιχάντ, με το πρόβλημα της ενέργειας και του νερού (μέχρι τώρα οδήγησε σε πολέμους το πρώτο, από τώρα και στο εξής μπορεί να οδηγήσει σε πολέμους και το δεύτερο), με το φάσμα της πείνας που μετατρέπει σε μετανάστες μεγάλο μέρος του πληθυσμού, με το έλλειμμα κοινοβουλευτικής δημοκρατίας κ.λπ.

Ταυτόχρονα στη κεντρική και νότια Αμερική, πέρα από κάποιες κυβερνήσεις που προωθούσαν μέχρι τώρα-χωρίς σχετική επιτυχία- έναν «ιδιότυπο σοσιαλισμό», υπάρχουν και κινήματα-κυρίως αυτόχθονων-που αμφισβητούν το κοινωνικό και οικονομικό υπόδειγμα της «ανάπτυξης» με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό των Ζαπατίστας. Θα υπάρξει επίσης μια πιθανή τέτοια αμφισβήτηση και από κινήματα των «από κάτω» σε παγκόσμιο επίπεδο-χαρακτηριστικό είναι το ήδη υπάρχον παράδειγμα των Κούρδων και Αράβων της περιοχής Ροζάβα της Συρίας, που σε συνθήκες πολέμου αναπτύσουν τη Δημοκρατική Αυτονομία και τον Ομοσπονδικό Κοινοτισμό στην κατεύθυνση της οικονομικής ισότητας, της ισότητας των εθνικών-θρησκευτικών ταυτοτήτων και φύλων, καθώς και της οικολογικής ισορροπίας-  και ιδιαίτερα στο νοτιοευρωπαϊκό τόξο, που θα συνειδητοποιήσουν- λόγω της γενικότερης κρίσης- ότι δε μπορεί να συνεχίζεται αυτό το υπόδειγμα και ότι θα πρέπει να ανατραπεί και να πάμε σε ένα νέο, πιο βιώσιμο για τον αυξανόμενο ακόμα ανθρώπινο πληθυσμό.

Τρείς δυνατότητες ανοίγονται μπροστά μας –και αυτό αφορά όλους μας-για τα επόμενα 40-50 χρόνια:
1)      Να συνεχίσουμε όπως μέχρι τώρα με το υπόδειγμα της «ανάπτυξης» με τις υπάρχουσες «συνταγές» του νεοφιλελευθερισμού, του κεντρικού σοσιαλιστικού πλάνου που καταλήγει στον κρατικό καπιταλισμό ή της «πράσινης ανάπτυξης» με τη μετατροπή μέρους του κεφαλαίου σε «πράσινο» κερδίζοντας μια παράταση χρόνου.
2)      Να καταφέρουμε να «μεταλλαχθούμε» σε ένα νέο είδος πιο ανθεκτικό στις καινούργιες δυσμενείς για τη βιολογία μας συνθήκες (πράγμα ακατόρθωτο μάλλον σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα έστω και τεχνητής εξέλιξης) ή να μεταφερθούμε σε έναν άλλο πλανήτη (πράγμα αδύνατο για το σύνολο της ανθρωπότητας, γιατί δεν υπάρχει κοντά μας ένας τέτοιος πλανήτης)
3)      Να καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τον καπιταλισμό-πριν αυτός καταρρεύσει και μας παρασύρει μαζί του-και να δημιουργήσουμε τη «νέα οικουμενικότητα», που θα στηριχθεί στη παγκόσμια «κοινότητα των κοινοτήτων», στην αδιαμεσολάβητη δημοκρατία και τον νέο ανθρωπολογικό τύπο. Να καταφέρουμε να αλλάξουμε όχι σαν βιολογικά όντα, αλλά σαν πολιτιστικά τέτοια. Να διαμορφώσουμε τον δρόμο προς έναν μετα-καπιταλιστικό κόσμο: με το πρόταγμα της Αποανάπτυξης – Τοπικοποίησης, του Κοινοτισμού και της Άμεσης Δημοκρατίας, τον οποίο προτείνουμε. Που όμως για να πραγματοποιηθεί θα πρέπει από επιλογή μιας μειοψηφίας, να γίνει αναγκαιότητα και για μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες.

Καθόλα αυτά τα χρόνια της λεγόμενης οικονομικής κρίσης έχει λάβει χώρα στη νεοελληνική κοινωνία-για παράδειγμα- μία διαδικασία, με κεντρικό άξονα την επανανοηματοδότηση του αξιακού μας συστήματος και των πολιτικών μας προταγμάτων.

Μεμονωμένα άτομα αλλά και ομάδες, συλλογικότητες και κινήματα έχουν αναπτυχθεί παντού στην Ελλάδα, έχουν αφήσει πίσω τους το «αναπτυξιακό» μοντέλο που προωθεί τον καταναλωτικό τρόπο ζωής και έχουν υιοθετήσει άλλες φιλοσοφίες και άλλους τρόπους προσωπικής και συλλογικής διαβίωσης.

Η πολύχρονη πορεία ζωής όλων αυτών των ανθρώπων και ομάδων έχει αποδείξει ότι υπάρχουν υγιή και δυναμικά κοινωνικά κύτταρα, οι δράσεις των οποίων επιθυμούν να συναντηθούν και να συντονιστούν, έτσι ώστε να εκφραστεί η κοινή πολιτική τους φιλοσοφία, σε μια προοπτική μετασχηματισμού που ανοίγει το δρόμο για μια κοινωνία που θα στηριχθεί:

στο αποαναπτυξιακό μοντέλο της οικονομίας των αναγκών, της επάρκειας και του μικρότερου οικολογικού αποτυπώματος στη βάση της αφθονίας των υλικών και άυλων Κοινών,

στην κοινοτική οργάνωση με βάση την προσωπική και συλλογική αυτονομία,

σε αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς και στη θέσμιση της άμεσης δημοκρατίας με τη μορφή του ομοσπονδιακού Κοινοτισμού

Ή η ανθρώπινη ιστορία θα τελειώσει το ταξίδι της απότομα ακολουθώντας τη χίμαιρα της «ανάπτυξης» ή θα το συνεχίσει στα πλαίσια μιας «δυστοπίας» («τεχνοφασισμού», «οικοφασισμού») ή θα αναζητήσει τη λύση της Αποανάπτυξης – Τοπικοποίησης, του Κοινοτισμού και της Άμεσης Δημοκρατίας!
[1] Η ευ-ημερία έχει να κάνει με το να περάσουμε καλά την ημέρα μας (επιδίωξη του εφήμερου). Το ευ στην ευζωία αφορά σε μια ζωή στο σύνολό της. ( το ευ ζειν των αρχαίων Ελλήνων, το buen vivir των Λατινοαμερικάνων)

[2] Βλέπε: ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ… ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ: σελ. 128-129.