ΠΟΤΕ ΘΑ ΜΑΣ «ΔΙΑΟΛΟΣΤΕΙΛΕΙ» Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ;
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΛΕΜΠΑ
Επικοινωνία: gkolempas@gmail.com
(αναδημοσίεση από http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/5839843)
Επικοινωνία: gkolempas@gmail.com
(αναδημοσίεση από http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/5839843)
5/12/2018
Η κλιματική αλλαγή θα γίνει πολύ επικίνδυνη για όλους!
Δεν μπορεί κανείς να την αρνηθεί πια. Το επίκαιρο ερώτημα είναι αν έχουμε ακόμα το χρόνο και την ευκαιρία να την σταματήσουμε!
1)Στρουθοκαμηλισμός
Κανονικά θα έπρεπε να είμαστε όλοι στους δρόμους και να αγωνιζόμαστε να σταματήσει η επερχόμενη κλιματική καταστροφή. Εκτός όμως από μια μικρή μειοψηφία που διαμαρτύρεται έξω από τις διασκέψεις του Ο.Η.Ε. ή τον Λευκό Οίκο ή τις Βρυξέλλες και το Βερολίνοή τους λίγους γενναίους ακτιβιστές που κατασκηνώνουν έξω από εργοστάσια και περιοχές εξόρυξης άνθρακα ή προσπαθούν να σταματήσουν την εξόρυξη πετρελαίου και σχιστολιθικού αερίου (π.χ. στον Καναδά και τη Ρωσία ή στην Ήπειρο και το Ιόνιο), η μεγάλη και σιωπηρή πλειοψηφία όλων μας, οι περισσότεροι πολιτικοί σχηματισμοί και κόμματα, ακόμα και τα πιο προοδευτικά κοινωνικά κινήματα προτιμούν να μη σκέφτονται την κλιματική αλλαγή.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που στρουθοκαμηλίζουμε[1] με το κλίμα μεταξύ των οποίων οι πιο σημαντικοί:
α) Η κλιματική καταστροφή τοποθετείται στο απώτερο μέλλον και ακούμε συνήθως για το τι θα συμβεί το 2050 ή το 2100 και ως τότε «ποιος ζει, ποιος πεθαίνει» σκεφτόμαστε.
β) Γιατί π.χ.εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε απτή εμπειρία για τις συνέπειές της, αφού αυτές βιώνονται από τους ανθρώπους που είναι μακρυά μας-εκτός ίσως από τις πυρκαγιές η τις πλημμύρες. Εδώ η σταδιακή μεταβολή του δεν γίνεται αντιληπτή σαν «αλλαγή κλίματος», αλλά σαν «αλλαγή του καιρού» στην καθημερινότητά μας. Αλλού όμως, στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, από την Αϊτή και το Μπαγκλαντές έως τα γκέτο της Νέας Ορλεάνης και τις φαβέλες του Ρίο, ήδη βιώνουν οι άνθρωποι τις μελλοντικές συνθήκες οι οποίες τρομάζουν τους περισσότερους από «εμάς»
γ) Γιατί η κλιματική καταστροφή δεν είναι επιλύσιμη απλώς με την κινητοποίηση και την αναδιανομή πόρων(«όταν έρθει η ώρα θα αντιμετωπίσουμε τις καταστροφές με αποζημιώσεις και νέες επενδύσεις»). Η αντιμετώπιση των καταστροφών του αύριο είναι απείρως πιο δύσκολη από την ήδη πολύ δύσκολη εξάλειψη των καταστροφών τού τώρα. Είναι ακριβώς αυτή η κινητοποίηση πόρων, δηλαδή η οικονομική ανάπτυξη, αυτή που προκαλεί το πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος. Έχουμε μια κοινωνία που έχει μάθει να λύνει προβλήματα με το να παράγει και να κάνει χρήση παραπάνω πόρων. Μια κοινωνία που αρνείται να αυτοπεριοριστεί. Η αποφυγή της κλιματικής αλλαγής με όρους δικαισύνης και εξάλειψης των ανισοτήτων Βορρά-Νότου απαιτεί το εισόδημα των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. να επιστρέψει σε επίπεδα της δεκαετίας του ’70, αν όχι πιο πριν[2].
δ) Γιατί δυστυχώς καμία πολιτική δύναμη-εκτός από το κίνημα της αποανάπτυξης, τοπικοποίησης και άμεσης δημοκρατίας- δεν φαίνεται να σκέφτεται προς το παρόν, ή να τολμά, να διαμορφώσει ένα όραμα ευζωίας χωρίς ανάπτυξη. Δεν μιλάμε για τον Τραμπ και την κυβέρνησή του που αρνείται ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή. Αλλά από τις ολιγαρχίες της Ρωσίας και της Κίνας, ή τις νεοφιλελεύθερες ελίτ και τις σοσιαλδημοκρατίες της Δύσης, δεν μπορεί να περιμένει κανείς τίποτε άλλο παρά κυνήγι του πλούτου και διασφάλιση του στάτους κβο με κάθε κόστος. Τα πράσινα κόμματα έχουν προ πολλού απεμπολήσει τα πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά τους, περιορίζοντας τον εαυτό τους σε έναν διαχειριστικό τεχνοκρατικό λόγο προτείνοντας την «πράσινη ανάπτυξη»( Οι Α.Π.Ε. με τον τρόπο που προωθούνται από τις «πράσινες» εταιρείες-σαν ΒΑΠΕ και όχι σαν Ήπιες Μορφές Ενέργειας-δεν αντικαθιστούν συμβατικές πηγές, απλώς αυξάνουν τη συνολική ενέργεια που καταναλώνουμε). Η αριστερή στροφή στη Λατινική Αμερική διαψεύστηκε, με την επικράτηση των «παραγωγιστών» έναντι των «εναλλακτικών» σε χώρες όπως η Βολιβία ή ο Ισημερινός και τη συνέχιση του εξορυκτικού και εξαγωγικού μοντέλου ενάντια στη θέληση των αυτόχθονων πληθυσμών και των κοινωνικών κινημάτων που έφεραν την Αριστερά στην εξουσία. Η άνοδος της Αριστεράς στη Νότια Ευρώπη, με κόμματα όπως το Podemos στην Ισπανία, ή ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην Ελλάδα δεν συνοδεύθηκε από μια πρόθεση να ξεφύγουν από τον παραγωγισμό και να τολμήσουν να αμφισβητήσουν το τοτέμ της «ανάπτυξης».
ε) Γιατί δυστυχώς, όπως προωθείται η κλιματική προστασία από τις κυβερνήσεις και το τον ίδιο τον ΟΗΕ, στρέφει σημαντικά τμήματα των «απο κάτω» και της μεσαίας τάξης- που στις αναπτυγμένες χώρες «φτωχοποιείται» και περνά στους «απο κάτω»-ενάντια στα τεχνοκρατικά μέτρα και τις πολιτικές προστασίας[3]. Γιατί το μέλημα των κυβερνήσεων είναι να διατηρήσουν τα προνόμια και τα κέρδη των οικονομικών ελίτ και το κόστος αυτών των μέτρων να το πληρώσουν μόνο οι οικονομικά αδύναμοι, που είναι οι πολλοί αυτού του κόσμου. Για παράδειγμα, απότη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, ο γενικός γραμματέας του António Guterres καλεί τις οικονομικές ελίτ να επενδύσουν στην «Νέα Κλιματική Οικονομία»( New Climate Economy) γιατί αυτή μπορεί να τους εξασφαλίσει κέρδη 26 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα 12 χρόνια! Η προστασία του κλίματος στα πλαίσια του καπιταλισμού και της αγοράς εξασφαλίζει κέρδη για το «πράσινο» κεφάλαιο και ζημιές για τα «υποζύγιά» του. Στην πραγματικότητα, για όσο ακόμα μπορούν να πληρώνουν την αποκατάσταση των ζημιών των υποδομών τους όσοι υφίστανται τις καταστροφές της κλιματικής αλλαγής, κερδίζει και το συμβατικό κεφάλαιο που έχει επενδυθεί στις κατασκευές ή στις ασφάλειες κινδύνου. Οι «επενδυτές» αυτού του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού συστήματος κερδίζουν και από την προστασία του κλίματος, αλλά και από τις καταστροφές που συνοδεύουν τη κλιματική αλλαγή. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι αδικημένοι και οι «απο κάτω» αυτού του συστήματος θα πρέπει- από αντίδραση στις ελίτ-να επιδιώξουν να τινάξουν το κλίμα και τον πλανήτη στον αέρα! Θα χρειασθεί να επιλέξουν: αντί να συμμετέχουν στην αλλαγή του κλίματος-που έτσι και αλλιώς θα στρέφεται και εναντίον τους-να συμμετέχουν στην αλλαγή του συστήματος!
2)240 δις. δολ. κόστισαν οι ζημιές από τρείς τυφώνες το 2017 στην Καραϊβική και στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ
Τους 4645 έφτασαν οι νεκροί από τον τυφώνα Μαρία(2017) στο Πουέρτο Ρίκο τη στιγμή που η τοπική κυβέρνηση και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποστήριζαν ότι δεν ξεπέρασαν τους 100 – ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ όταν επισκέφθηκε τις πληγείσες περιοχές έκανε λόγω για 17 νεκρούς[4]. Το 2017 είχαμε στην περιοχή της Καραϊβικής, των ΗΠΑ και Καναδά, περισσότερους σοβαρούς τυφώνες που επέφεραν μεγάλες καταστροφές με νεκρούς. Επειδή οι θάλασσες συνεχώς θερμαίνονται, δημιουργούνται όλο και συχνότερα τυφώνες οι οποίοι «τρέφονται» από τον ζεστό και υγρό αέρα.
Όταν ο διεθνής διαστημικός σταθμός ISS έτελνε στη γη, στα μέσα Σεπτέμβρη του 2018 εικόνες από τον γιγάντιο τυφώνα «Florence»(με διάμετρο 1000 χιλιόμετρα) οι άνθρωποι στις νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ-συνηθισμένοι πια-προετοιμάζονταν για τα χειρότερα σφραγίζοντας με ξύλινα μαδέρια τα παράθυρα των σπιτιών τους. Όμως αυτή τη φορά οι μεγαλύτερες καταστροφές δεν ήρθαν από τον ισχυρό άνεμο(150 χιλιόμετρα τη ώρα), αλλά απότη βροχή(600 λίτρα το τετραγωνικό μέτρο). Τα ποτάμια πλημμύρισαν και μέχρι και 10 μέρες αργότερα, στη Νότια Καρολίνα, χωριά και πόλεις ήταν στο νερό και οι κατοικίες χωρίς ρεύμα, ενώ όταν το νερό υποχώρησε οι δρόμοι ήταν γεμάτοι νεκρά ψάρια. Τον Σεπτέμβριοτου 2018 εμφανίσθηκαν και στη Μεσόγειο τυφώνες (Μεσογειακοί Τυφώνες, γνωστοί ως Medicanes από τις λέξεις Mediterranean και hurricanes π.χ.https://www.youtube.com/watch?v=oH-pt8Myc-s) οι οποίοι όμως με διάμετρο 300 χιλιομέτρων και με ταχύτητα ανέμου 100 χιλ. την ώρα, συγριτικά ήταν μικροί λόγω και της έκτασης της Μεσογείου.
Οι εικόνες -που κάνουν όλο και πιο συχνά τον γύρο του κόσμου-από καταστροφικές καταιγίδες, από καύσωνες με βιβλικές ξηρασίες, από ανεξέλεγκτες πυρκαγιές(όπως οι φετινές στη Καλιφόρνια), από τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού που σιγά σιγά βυθίζονται στο νερό λόγω της βαθμιαίας ανόδου της στάθμης της θάλασσας, έχουν σαν αποτέλεσμα το να μη μπορεί κανείς πια να αμφισβητεί την επερχόμενη κλιματική αλλαγή[5]. Ειδικά ο απολογισμός των καταστροφών θα πείσει και τους τελευταίους δύσπιστους οικονομολόγους.
Για παράδειγμα παίρνουμε τον κατάλογο των ζημιών από τους Τυφώνες[6]:
Από αυτόν βγαίνει ότι μόνο το 2017 οι τυφώνες ήταν υπαίτιοι για 240 δις ζημιές[7]. Το ποσό αυτό, ενώ είναι ζημιές για τους πληγέντες, στη συνέχεια θα είναι τζίρος με το αντίστοιχο κέρδος για τον κλάδο των κατασκευών και των εταιρειών αποκατάστασης.
3)Τροπικό Βερολίνο
Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει με το κλίμα και να μη παρασυρόμαστε από τις προσωρινές αλλαγές του καιρού, θα πρέπει να παρατηρούμε την εξέλιξή του σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Όχι χρόνο με το χρόνο, αλλά σε δεκαετίες. Και να βλέπουμε την τάση που υπάρχει παρά τις μικρές ή μεγάλες αλλαγές. Στο Βερολίνο π.χ. οι θερμές μέρες το καλοκαίρι με θερμοκρασία πάνω από 30 βαθμούς αυξάνονται. Το 2018 μέχρι τέλος Σεπτέμβρη παρατηρήθηκαν 28 τέτοιες μέρες. Το 2006- που είχε μέχρι τώρα το ρεκόρ- ήταν μόνο 21 μέρες με πάνω από 30 βαθμούς. Οι νύχτες όπου η θερμοκρασία δεν πεφτει κάτω από 20 βαθμούς έχουν επίσης αυξηθεί. Μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου η μέση θερμοκρασία τη νύχτα στη Γερμανία ήταν φέτος γύρω στους 17,2 βαθμούς (ενώ π.χ. την περίοδο 1961-1990 ήταν 3,6 βαθμούς μικρότερη αντίστοιχα), πράγμα που αποτελεί ένδειξη τροπικής εξέλιξης.
4)Όλο και περισσότερες πυργαγιές δασών
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάποια άμεση αιτία για το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς. Συνήθως υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία, όπως συνέβη τον Αύγουστο κοντά στο Σαν Φραντσίσκο που ένα αυτοκίνητο υπήρξε η αιτία για το ινφέρνο της «Carr Fire», μιας από τις 40 πυρκαγιές που δεν έχουν ελεγχθεί ακόμα στα δάση της Καλιφόρνιας. Είναι όμως μια έμμεση αιτία να εξελίσσεται μια μικρή- στην αρχή -φωτιά σε μια μεγάλη δασική πυρκαγιά, που δεν σβήνει εύκολα παρόλα τα σύγχρονα μέσα πυρόσβεσης. Και αυτό γιατί μετά από μεγάλες περιόδους ξηρασίας τα δάση είναι ιδιαίτερα ξηρά και έτσι ευάλωτα στη φωτιά. Το 2018 είναι πλέον το έτος με τις χειρότερες δασικές πυρκαγιές εδώ και πολλά χρόνια.Όχι μόνο στην Καλιφόρνια. Και στην Ευρώπη μεγάλες ανξέλεγκτες πυρκαγιές κατέστρεψαν φέτος πολλές περιοχές ακόμα και στις βόρειες χώρες και όχι ως συνήθως στις μεσογειακές («Σε πύρινο κλοιό Σουηδία, Φινλανδία και Λετονία»:https://www.thepressproject.gr/article/132212/Purkagies-se-polles-xores-tis-Europis). Για να μην μιλήσουμε για τις δικές μας πυρκαγιές στοΜάτι και την Κινέτα ή στην Γαλλία και την Κορσική όπου κάηκαν περισσότερα από 90 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
5)Ξηρασία
Φωτογραφίες από δορυφόρο[8] έδειχναν φέτος πως μέσα σε ένα μήνα(μεταξύ π.χ. 28 Ιουνίου και 25 Ιουλίου 2018) η μισή Ευρώπη μετατράπηκε από πράσινη σε μια γκρίζα ξερή επιφάνεια. Η παραπέρα αύξηση της θερμοκρασίας απειλεί με διπλασιασμό των επιφανειών που θα υποφέρουν από ξηρασία. Ιδίως στον Μεσογειακό χώρο η ξηρασία μπορεί να διαρκεί μέχρι και επτά μήνες το χρόνο με τρομακτικά αποτελέσματα για τις σοδειές στη Γεωργία. Μόνο στη Γερμανία η φετινή καλοκαιρινή ξηρασία οδήγησε σε μείωση της αγροτικής παραγωγής κατά δύο δις ευρώ. Η Λιθουανία κήρυξε τις αγροτικές περιοχές σε έκτακτη ανάγκη γιατί απειλήθηκε η μισή αγροτική της παραγωγή.
6)Σε κίνδυνο πολλά νησιά και παράκτιες περιοχές
Οι προγνώσεις: Αν μπορέσει- σαν σύνολο- η ανθρωπότητα να συγκρατήσει την αύξηση της θερμοκρασίας στους δύο βαθμούς, τότε θα απειληθουν 130 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Αν έχουμε άνοδο τεσσάρων βαθμών τότε θα ήταν 760 εκατομμύρια. Η πλημμύρα θα αφορούσε πρώτα στα πολλά τροπικά νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού, της Καραϊβικής και σε τμήματα του Ατλαντικού και Ινδικού ωκεανού, τα οποία κατά μέσο όρο βρίσκονται περι τα δύο μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας(π.χ. νησιά Μαλβίδες στον Ινδικόμε 270.000 κατοίκους, νησιά Μάρσαλ στον Ειρηνικό με 58.000 κατοίκους, στη Γερμανία επίσης απειλούνται 3,2 εκατομ. κάτοικοι των παράκτιων περιοχών). Αν δε λιώσουν οι πάγοι της Γροιλανδίας-πράγμα που φαίνεται ήδη να έχει γίνει σημαντικά- τότε η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά επτά μέτρα. Ένα τρομακτικό σενάριο συνεπειών θα ήταν το αποτέλεσμα.
7)Το κόστος των καταστροφών πολύ μεγαλύτερο του κόστους των μέτρων αποτροπής
Το 2006, ο Sir Nicholas Stern, ο πρώην οικονομολόγος της παγκόσμιας τράπεζας, σε μια αναφορά του προς τη βρετανική κυβέρνηση, υπολόγισε ένα κόστος από τις κλιματικές καταστροφές γύρω στα επτά τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό πολλαπλάσιο από τα ποσά που θα χρειασθούν να επενδυθούν για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή. Περιορίζοντας ενεργά την υπερθέρμανση του πλανήτη θα είναι πολύ φθηνότερα από το να μην κάνουμε τίποτα. Δεν θα μας κόστιζε τελικά περισσότερο από το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ για τη σταθεροποίηση του κλίματος, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν είναι βέβαια μόνο οικονομικές, βλάπτει επίσης την ανθρώπινη υγεία με πολλούς τρόπους, αυξάνει τους κινητήριους μοχλούς της μετανάστευσης και θέτει σε κίνδυνο τις προοπτικές επιβίωσης για τους φτωχότερους αυτού του κόσμου. Ο καθορισμός του πραγματικού κοινωνικού κόστους της κλιματικής αλλαγής αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Δεν είναι πάντα εύκολο να υπολογίσει κανείς το κοινωνικό κόστος, γιατί το νόμισμά του είναι μερικές φορές ο ίδιος ο ανθρώπινος πόνος!
8)Στη σκιά της συμφωνίας και των «ταραχών του Παρισιού
Στη διάσκεψη για το κλίμα που γίνεται αυτές τις μέρες στο Κατοβίτσε της Πολωνίας για να μετατραπεί σε συγκεκριμένα μέτρα από τις κυβερνήσεις η συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι,οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων έχουν στραμένα τα μάτια τους προς τις «ταραχές» των εξεγερμένων «κίτρινων γιλέκων»[9]. Οι αποφάσεις τους στο Κατοβίτσε θα έχουν σχέση με ότι συμβαίνει τις ίδιες μέρες στο Παρίσι, όπου ο Μακρόν αναγκάσθηκε να αναβάλει την εφαρμογή του επιπλέον «κλιματικού» φόρου στα καύσιμα κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Οι πολιτικές που θέλουν να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις με προεξέχοντα πια τον Μακρόν και όχι τη Μέρκελ, έχουν στόχο να μεταφέρουν το κόστος της προστασίας του κλίματος στους πολλούς «από κάτω» και όχι στις οικονομικές ελίτ ή τα στελέχη τους και την καλοπληρωμένη «εργατική αριστοκρατία», που έτσι και αλλιώς μπορούν να πληρώσουν την υψηλή φορολογία και να συνεχίζουν να έχουν την μέχρι τώρα καταναλωτική τους συμπεριφορά όσον αφορά στις μετακινήσεις ή στις μεταφορές με τα συμβατικά μέσα. Αλλά βλέποντας την αντίδραση των «κίτρινων γιλέκων»
κατάλαβαν οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων ότι αυτές οι πολιτικές εμπεριέχουν πολιτικό ρίσκο και κινδύνους. Έτσι αναγκάσθηκαν την πρώτη μέρα κιόλας της διάσκεψης –και βλέποντας και την αναδίπλωση του Μακρον-να διακηρύξουν ότι η προστασία του κλίματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με «αλληλεγγύη και δίκαιη μετάβαση». Η δε πολωνική κυβέρνηση-σαν διοργανωτής της διάσκεψης-έγραψε στην ιστοσελίδα της στο διαδίκτυο: «θα υπάρξουν κοινωνικές αντιστάσεις και πολιτικός κίνδυνος για τις κυβερνήσεις, αν δεν οργανώσουν κοινωνικά προγράμματα για τους εργαζόμενους που θα χάσουν τη δουλειά τους στον τομέα του άνθρακα και των ορυκτών καυσίμων». Αντιλήφθηκαν λοιπόν ότι οι πολιτικές και τα μέτρα που θα χρειασθεί να πάρουν για το κλίμα συνδέονται και με την επιβίωση των κυβερνήσεων, γιατί δεν θέλουν οι ταραχές να εξαπλωθούν και στις Βρυξέλλες , τη Μαδρίτη ή το Βερολίνο. Για αυτό σε αυτή την διακήρυξη δεν αναφέρονται καν στους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού και στην ανάγκη συγκράτησης της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου[10].
Η όλη εξέλιξη αποκαλύπτει τα τραγικά αδιέξοδα, απέναντι στα οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι. Η απορρύθμιση του κλίματος φέρνει την ανθρωπότητα ενώπιον της μεγαλύτερης πρόκλησης, που έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα. «Η ραγδαία μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος είναι αναπόφευκτη τα επόμενα 50 χρόνια. Αν συμβεί σε καπιταλιστικό πλαίσιο, μία τέτοια μείωση θα συνιστά κόλαση για το 99% των ανθρώπων. Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις μπορούμε όλοι να φανταστούμε τις ευρύτερες συνέπειες μίας τέτοιας τεκτονικής αλλαγής, όπως συρρίκνωση των δημοκρατικών κατακτήσεων, μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών λόγω περιβαλλοντικής προσφυγιάς, περιφερειακούς ή και παγκόσμιους πολέμους.» Η επιβολή ενός οριζόντιου φόρου στο όνομα της κλιματικής αλλαγής, που στερεί τους ανθρώπους από τα προς το ζην, είναι η αδιέξοδη εκδοχή του συστημικού περιβαλλοντισμού και της «πράσινης» ανάπτυξης που από το ’70 μέχρι σήμερα δεν έχει αποτρέψει την γενική κατεύθυνση της διατάραξης της σχέσης ανθρώπου / φύσης και μας έχει φέρει σε αυτό το σημείο. Η υιοθέτηση του «φόρο Μακρόν» ισοδυναμεί με αυτοχειρία. Αυτό που χρειάζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι η μετάβαση σε έναν αποαναπτυξιακό τρόπο ζωής και όχι η σύγκρουση των «απο κάτω» με το μόνο σχέδιο που μπορεί να τους διασώσει.
9)Αποανάπτυξη ή κατάρρευση!
Η βασική ιδέα της αποανάπτυξης είναι η αλληλέγγυα, δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική οικονομία με χαμηλή κατανάλωση πόρων – και όχι η φτώχεια και η ύφεση με ντιρεκτίβες λιτότητας, συνδυασμένη μάλιστα με καταστροφή του περιβάλλοντος και οικολογική υποβάθμιση. Μπορεί να πετύχουμεευζωία-αντί της «ευημερίας» που μας προτείνουν μέσω της «ανάπτυξης»-ακόμα και με μείωση του ΑΕΠ. Με επιστροφή στον Κοινοτισμό και τη στήριξη στα Κοινά Αγαθά, με δημοκρατική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, με αναδιανομή του πλούτου και δίκαιη κατανομή της εργασίας, με ήπια τεχνολογία και ήπιες μορφές ενέργειας, με αλλαγή των καταναλωτικών νοοτροπιών. Αν ζούμε σε έναν πλανήτη με περιορισμένους πόρους δεν φαίνεται να έχει νόημα να φιλοδοξούμε να αναπτυσσόμαστε απεριόριστα και να νομίζουμε ότι ευημερούμε αν έχουμε τη δυνατότητα να υπερκαταναλώνουμε. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μιας γενικής κατάρρευσης, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κατάρρευση όλων των θεσμών και των σχέσεων που γνωρίζουμε σήμερα. Και θα έχει χαρακτήρα μη αναστρέψιμο, αν οι κοινωνίες για να λύσουν τα προβλήματά τους απαιτούν κάθε φορά μεγαλύτερη παραγωγή, μεγαλύτερη κατανάλωση και μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας.
Η μη προβλεψιμότητα με την οποία ο καπιταλισμός αντιμετωπίζει την οικολογική κρίση δείχνει ότι γρήγορα πηγαίνει σε μια φάση της τελικής διάβρωσης, από την οποία έχει μόνο μία διέξοδο: τον οίκο-φασισμό, μια προοπτική που βασίζεται στην ιδέα ότι πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη περισσεύουν και δρα περιθωριοποιώντας αυτούς που περισσεύουν και υπόσχεται μεγαλύτερο κομμάτι της πίττας στους υπόλοιπους που χρειάζεται. Η ερώτηση που θα πρέπει κάνουμε στους εαυτούς μας-εμείς οι «απο κάτω»-είναι: μας ενδιαφέρει να διατηρήσουμε ή και να αυξήσουμε αυτό που έχουμε ή, αντίθετα, θα μπορούσαμε να κάνουμε άνετα χωρίς πολλά από τα συστατικά της πίττας τους;
10)Ποια είναι λοιπόν η πρόταση;
Πριν από σαράντα χρόνια καταγράφηκε στην Ευρώπη για παράδειγμα,μια σύγκρουση ανάμεσα στο ειρηνιστικό κίνημα- που ζητούσε το κλείσιμο των εργοστασίων της πολεμικής, στρατιωτικής βιομηχανίας- και στα συνδικάτα- τα οποία αντίθετα διεκδικούσαν την διασφάλιση των θέσεων εργασίας σε αυτά τα εργοστάσια.
Αυτό που πρέπει να γίνει σήμερα είναι μια παρόμοια συζήτηση, που να αγγίζει, όμως, όλους τους οικονομικούς τομείς που είναι υπεύθυνοι για την μεγέθυνση του οικολογικού αποτυπώματος. Δηλαδή ότι πρέπει να μειώσουμε σημαντικά τη δραστηριότητα της αυτοκινητοβιομηχανίας, της βιομηχανίας των αερομεταφορών, των κατασκευών, της ίδιας της στρατιωτικής βιομηχανίας, της διαφήμισης.
Μπορεί να επιλεγεί γενικότερα η κατεύθυνση:
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η προοπτική της αποανάπτυξης δεν είναι η παραίτηση, η μελαγχολία και η συρρίκνωση: βασίζεται στη βεβαιότητα ότι μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα-να πετύχουμε την ευζωία- με λιγότερα, αν είμαστε φυσικά ικανοί, να αναδιανέμουμε τον πλούτο και την δημιουργική εργασία.
[1] http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/-oo
[2] Το παράδοξο-του «Easterling»- είναι όμως ότι τότε οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες ήταν πιο ευχαριστημένοι με μικρότερα από τα σημερινά εισοδήματα
[3] Είναι χαρακτηριστικό αυτό που γίνεται στη Γαλλία με την «οικολογική φορολογία» της βενζίνης και του ντίζελ του προέδρου Μακρόν και την αντίδραση των οδηγών της μεσαίας φτωχοποιημένης μεσαίας τάξης(«κίτρινων γιλέκων») ενάντια στο μέτρο, γιατί αυτή η φορολογία τους στερεί τα προς το ζην, αφού αναγκάζονται να ταξιδέψουν μακριά κάθε μέρα για να πάνε στη δουλειά τους. Η επιβολή ενός οριζόντιου φόρου στο όνομα της κλιματικής αλλαγής, που στερεί τους ανθρώπους από τα προς το ζην, είναι η αδιέξοδη εκδοχή του συστημικού περιβαλλοντισμού και της «πράσινης» ανάπτυξης που από το ’70 μέχρι σήμερα δεν έχει αποτρέψει την γενική κατεύθυνση της διατάραξης της σχέσης ανθρώπου / φύσης και μας έχει φέρει σε αυτό το σημείο. Η υιοθέτηση του «φόρο Μακρόν» ισοδυναμεί με αυτοχειρία. Αυτό που χρειάζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι η μετάβαση σε έναναποαναπτυξιακό τρόπο ζωής και όχι η σύγκρουση των «απο κάτω» με το μόνο σχέδιο που μπορεί να τους διασώσει.
[4] https://info-war.gr/poyerto-riko-o-tramp-ekrypse-toylachiston-4500-nekroys-sto-poyerto-riko/
[5] Οι Ρεπουμπλικάνοι και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των Η.Π.Α. (και όχι μόνον) αρνούνται ότι υπάρχει πρόβλημα και μιλάνε για αριστερές συνωμοσίες (http://en.wikipedia.org/wiki/Global_warming_conspiracy_theory), βρίσκοντας πάτημα σε ολίγους, και μικρότερου κύρους, επιστήμονες που διαφωνούν με τη συλλογική αξιολόγηση της I.P.C.C. (http://www.conservapedia.com/Climate_change). Αλλά να έχει πέσει τόσο μεγάλη ομαδική πλάνη ανάμεσα σε όλους τους κορυφαίους κλιματολόγους και φυσικούς επιστήμονες του κόσμου φαντάζει κομμάτι δύσκολο. Πόσο μάλλον όταν μαθαίνουμε ότι πίσω από τους σκεπτικιστές κλιματολόγους κρύβονται ιδιωτικά συμφέροντα και ο πολυεθνικός μηχανισμός των επονομαζόμενων «εμπόρων της αμφιβολίας» (http://www.merchantsofdoubt.org)
[6] Σύμφωνα με το περιοδικό:WISSEN Nr 6, Dezember 2018-Januar 2019
[7] Στο Κατοβίτσε, στη διάσκεψη για το κλίμα, ανακοινώθηκε ότι το 2017 οι συνολικές ζημιές από την κλιματική αλλαγή ανήλθαν στο ποσό των 330 δις δολλαρίων.
[8] Όπως π.χ. από τον Sentinel-3 του προγράμματος Copernicus
[9] Αυτοί που φορούν κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία είναι αυτοί που έχουν αυτοκίνητο. Τους υποχρεώνει η Τροχαία για την περίπτωση βλάβης. Και το αυτοκίνητο είναι ακριβό, όχι για την οικονομική ελίτ ή για τους καλά αμειβόμενους, αλλά για τους άνεργους, τους χαμηλά αμειβόμενους τους, τους αγρότες, τους συνταξιούχους, δηλαδή τους μοντέρνους «αβράκωτους» της γαλλικής κοινωνίας, που δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της «κλιματικής» φορολογίας. Επίσης πίσω από την οργή για την αύξηση στα καύσιμα, κρύβεται και η φούσκα των ακινήτων στο Παρίσι με υπέρογκες τιμές στο κέντρο , που οδήγησαν τον κόσμο της εργασίας στα προάστια, όπου όμως ο Μακρόν δεν επιδοτεί πλέον τα μέσα μαζικής μεταφοράς, άρα η επιστροφή για εργασία στο κέντρο με αυτοκίνητο γίνεται πλέον δυσβάσταχτη. Βέβαια στη συνέχεια ανάμεσά τους βρέθηκαν και αυτοί που δεν ζητάνε μόνο την άρση της φορολογίας αλλά και τη αύξηση των μισθών ή την αύξηση της φορολογίας της περιουσίας των πλουσίων-πράγμα που κατέβασε ο Μακρόν μόλις ανέλαβε την εξουσία, καθώς και όσων αντιμετωπίζουν πολιτικά το θέμα και ζητάνε την παραίτηση του ίδιου και της κυβέρνησής του, είτε αριστεροί, είτε ακροδεξιοί.
[10] Στη Γερμανία π.χ. καταγγέλλεται από εκπρόσωπο του ιδρύματος Rosa Luxemburg ότι: Η δυνατότητα να επιτευχθούν οι στόχοι της Γερμανίας για το κλίμα για το 2020 μπλοκάρεται στο κοινοβούλιο δραστικά από το ζήτημα των θέσεων εργασίας στον τομέα του άνθρακα!
[11] Με την αγροτική οικογεωργία μπορούμε να πετύχουμε μετατροπή μεγάλου μέρους της περίσσειας του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας σε εδαφολογικό άνθρακα και έτσι να «ξαναψυχθεί» η γη: πρόταση της παγκόσμιας οργάνωσης των μικροαγροτών Via Campecina)
Δεν μπορεί κανείς να την αρνηθεί πια. Το επίκαιρο ερώτημα είναι αν έχουμε ακόμα το χρόνο και την ευκαιρία να την σταματήσουμε!
1)Στρουθοκαμηλισμός
Κανονικά θα έπρεπε να είμαστε όλοι στους δρόμους και να αγωνιζόμαστε να σταματήσει η επερχόμενη κλιματική καταστροφή. Εκτός όμως από μια μικρή μειοψηφία που διαμαρτύρεται έξω από τις διασκέψεις του Ο.Η.Ε. ή τον Λευκό Οίκο ή τις Βρυξέλλες και το Βερολίνοή τους λίγους γενναίους ακτιβιστές που κατασκηνώνουν έξω από εργοστάσια και περιοχές εξόρυξης άνθρακα ή προσπαθούν να σταματήσουν την εξόρυξη πετρελαίου και σχιστολιθικού αερίου (π.χ. στον Καναδά και τη Ρωσία ή στην Ήπειρο και το Ιόνιο), η μεγάλη και σιωπηρή πλειοψηφία όλων μας, οι περισσότεροι πολιτικοί σχηματισμοί και κόμματα, ακόμα και τα πιο προοδευτικά κοινωνικά κινήματα προτιμούν να μη σκέφτονται την κλιματική αλλαγή.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που στρουθοκαμηλίζουμε[1] με το κλίμα μεταξύ των οποίων οι πιο σημαντικοί:
α) Η κλιματική καταστροφή τοποθετείται στο απώτερο μέλλον και ακούμε συνήθως για το τι θα συμβεί το 2050 ή το 2100 και ως τότε «ποιος ζει, ποιος πεθαίνει» σκεφτόμαστε.
β) Γιατί π.χ.εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε απτή εμπειρία για τις συνέπειές της, αφού αυτές βιώνονται από τους ανθρώπους που είναι μακρυά μας-εκτός ίσως από τις πυρκαγιές η τις πλημμύρες. Εδώ η σταδιακή μεταβολή του δεν γίνεται αντιληπτή σαν «αλλαγή κλίματος», αλλά σαν «αλλαγή του καιρού» στην καθημερινότητά μας. Αλλού όμως, στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, από την Αϊτή και το Μπαγκλαντές έως τα γκέτο της Νέας Ορλεάνης και τις φαβέλες του Ρίο, ήδη βιώνουν οι άνθρωποι τις μελλοντικές συνθήκες οι οποίες τρομάζουν τους περισσότερους από «εμάς»
γ) Γιατί η κλιματική καταστροφή δεν είναι επιλύσιμη απλώς με την κινητοποίηση και την αναδιανομή πόρων(«όταν έρθει η ώρα θα αντιμετωπίσουμε τις καταστροφές με αποζημιώσεις και νέες επενδύσεις»). Η αντιμετώπιση των καταστροφών του αύριο είναι απείρως πιο δύσκολη από την ήδη πολύ δύσκολη εξάλειψη των καταστροφών τού τώρα. Είναι ακριβώς αυτή η κινητοποίηση πόρων, δηλαδή η οικονομική ανάπτυξη, αυτή που προκαλεί το πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος. Έχουμε μια κοινωνία που έχει μάθει να λύνει προβλήματα με το να παράγει και να κάνει χρήση παραπάνω πόρων. Μια κοινωνία που αρνείται να αυτοπεριοριστεί. Η αποφυγή της κλιματικής αλλαγής με όρους δικαισύνης και εξάλειψης των ανισοτήτων Βορρά-Νότου απαιτεί το εισόδημα των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. να επιστρέψει σε επίπεδα της δεκαετίας του ’70, αν όχι πιο πριν[2].
δ) Γιατί δυστυχώς καμία πολιτική δύναμη-εκτός από το κίνημα της αποανάπτυξης, τοπικοποίησης και άμεσης δημοκρατίας- δεν φαίνεται να σκέφτεται προς το παρόν, ή να τολμά, να διαμορφώσει ένα όραμα ευζωίας χωρίς ανάπτυξη. Δεν μιλάμε για τον Τραμπ και την κυβέρνησή του που αρνείται ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή. Αλλά από τις ολιγαρχίες της Ρωσίας και της Κίνας, ή τις νεοφιλελεύθερες ελίτ και τις σοσιαλδημοκρατίες της Δύσης, δεν μπορεί να περιμένει κανείς τίποτε άλλο παρά κυνήγι του πλούτου και διασφάλιση του στάτους κβο με κάθε κόστος. Τα πράσινα κόμματα έχουν προ πολλού απεμπολήσει τα πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά τους, περιορίζοντας τον εαυτό τους σε έναν διαχειριστικό τεχνοκρατικό λόγο προτείνοντας την «πράσινη ανάπτυξη»( Οι Α.Π.Ε. με τον τρόπο που προωθούνται από τις «πράσινες» εταιρείες-σαν ΒΑΠΕ και όχι σαν Ήπιες Μορφές Ενέργειας-δεν αντικαθιστούν συμβατικές πηγές, απλώς αυξάνουν τη συνολική ενέργεια που καταναλώνουμε). Η αριστερή στροφή στη Λατινική Αμερική διαψεύστηκε, με την επικράτηση των «παραγωγιστών» έναντι των «εναλλακτικών» σε χώρες όπως η Βολιβία ή ο Ισημερινός και τη συνέχιση του εξορυκτικού και εξαγωγικού μοντέλου ενάντια στη θέληση των αυτόχθονων πληθυσμών και των κοινωνικών κινημάτων που έφεραν την Αριστερά στην εξουσία. Η άνοδος της Αριστεράς στη Νότια Ευρώπη, με κόμματα όπως το Podemos στην Ισπανία, ή ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην Ελλάδα δεν συνοδεύθηκε από μια πρόθεση να ξεφύγουν από τον παραγωγισμό και να τολμήσουν να αμφισβητήσουν το τοτέμ της «ανάπτυξης».
ε) Γιατί δυστυχώς, όπως προωθείται η κλιματική προστασία από τις κυβερνήσεις και το τον ίδιο τον ΟΗΕ, στρέφει σημαντικά τμήματα των «απο κάτω» και της μεσαίας τάξης- που στις αναπτυγμένες χώρες «φτωχοποιείται» και περνά στους «απο κάτω»-ενάντια στα τεχνοκρατικά μέτρα και τις πολιτικές προστασίας[3]. Γιατί το μέλημα των κυβερνήσεων είναι να διατηρήσουν τα προνόμια και τα κέρδη των οικονομικών ελίτ και το κόστος αυτών των μέτρων να το πληρώσουν μόνο οι οικονομικά αδύναμοι, που είναι οι πολλοί αυτού του κόσμου. Για παράδειγμα, απότη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, ο γενικός γραμματέας του António Guterres καλεί τις οικονομικές ελίτ να επενδύσουν στην «Νέα Κλιματική Οικονομία»( New Climate Economy) γιατί αυτή μπορεί να τους εξασφαλίσει κέρδη 26 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα 12 χρόνια! Η προστασία του κλίματος στα πλαίσια του καπιταλισμού και της αγοράς εξασφαλίζει κέρδη για το «πράσινο» κεφάλαιο και ζημιές για τα «υποζύγιά» του. Στην πραγματικότητα, για όσο ακόμα μπορούν να πληρώνουν την αποκατάσταση των ζημιών των υποδομών τους όσοι υφίστανται τις καταστροφές της κλιματικής αλλαγής, κερδίζει και το συμβατικό κεφάλαιο που έχει επενδυθεί στις κατασκευές ή στις ασφάλειες κινδύνου. Οι «επενδυτές» αυτού του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού συστήματος κερδίζουν και από την προστασία του κλίματος, αλλά και από τις καταστροφές που συνοδεύουν τη κλιματική αλλαγή. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι αδικημένοι και οι «απο κάτω» αυτού του συστήματος θα πρέπει- από αντίδραση στις ελίτ-να επιδιώξουν να τινάξουν το κλίμα και τον πλανήτη στον αέρα! Θα χρειασθεί να επιλέξουν: αντί να συμμετέχουν στην αλλαγή του κλίματος-που έτσι και αλλιώς θα στρέφεται και εναντίον τους-να συμμετέχουν στην αλλαγή του συστήματος!
2)240 δις. δολ. κόστισαν οι ζημιές από τρείς τυφώνες το 2017 στην Καραϊβική και στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ
Τους 4645 έφτασαν οι νεκροί από τον τυφώνα Μαρία(2017) στο Πουέρτο Ρίκο τη στιγμή που η τοπική κυβέρνηση και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποστήριζαν ότι δεν ξεπέρασαν τους 100 – ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ όταν επισκέφθηκε τις πληγείσες περιοχές έκανε λόγω για 17 νεκρούς[4]. Το 2017 είχαμε στην περιοχή της Καραϊβικής, των ΗΠΑ και Καναδά, περισσότερους σοβαρούς τυφώνες που επέφεραν μεγάλες καταστροφές με νεκρούς. Επειδή οι θάλασσες συνεχώς θερμαίνονται, δημιουργούνται όλο και συχνότερα τυφώνες οι οποίοι «τρέφονται» από τον ζεστό και υγρό αέρα.
Όταν ο διεθνής διαστημικός σταθμός ISS έτελνε στη γη, στα μέσα Σεπτέμβρη του 2018 εικόνες από τον γιγάντιο τυφώνα «Florence»(με διάμετρο 1000 χιλιόμετρα) οι άνθρωποι στις νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ-συνηθισμένοι πια-προετοιμάζονταν για τα χειρότερα σφραγίζοντας με ξύλινα μαδέρια τα παράθυρα των σπιτιών τους. Όμως αυτή τη φορά οι μεγαλύτερες καταστροφές δεν ήρθαν από τον ισχυρό άνεμο(150 χιλιόμετρα τη ώρα), αλλά απότη βροχή(600 λίτρα το τετραγωνικό μέτρο). Τα ποτάμια πλημμύρισαν και μέχρι και 10 μέρες αργότερα, στη Νότια Καρολίνα, χωριά και πόλεις ήταν στο νερό και οι κατοικίες χωρίς ρεύμα, ενώ όταν το νερό υποχώρησε οι δρόμοι ήταν γεμάτοι νεκρά ψάρια. Τον Σεπτέμβριοτου 2018 εμφανίσθηκαν και στη Μεσόγειο τυφώνες (Μεσογειακοί Τυφώνες, γνωστοί ως Medicanes από τις λέξεις Mediterranean και hurricanes π.χ.https://www.youtube.com/watch?v=oH-pt8Myc-s) οι οποίοι όμως με διάμετρο 300 χιλιομέτρων και με ταχύτητα ανέμου 100 χιλ. την ώρα, συγριτικά ήταν μικροί λόγω και της έκτασης της Μεσογείου.
Οι εικόνες -που κάνουν όλο και πιο συχνά τον γύρο του κόσμου-από καταστροφικές καταιγίδες, από καύσωνες με βιβλικές ξηρασίες, από ανεξέλεγκτες πυρκαγιές(όπως οι φετινές στη Καλιφόρνια), από τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού που σιγά σιγά βυθίζονται στο νερό λόγω της βαθμιαίας ανόδου της στάθμης της θάλασσας, έχουν σαν αποτέλεσμα το να μη μπορεί κανείς πια να αμφισβητεί την επερχόμενη κλιματική αλλαγή[5]. Ειδικά ο απολογισμός των καταστροφών θα πείσει και τους τελευταίους δύσπιστους οικονομολόγους.
Για παράδειγμα παίρνουμε τον κατάλογο των ζημιών από τους Τυφώνες[6]:
Από αυτόν βγαίνει ότι μόνο το 2017 οι τυφώνες ήταν υπαίτιοι για 240 δις ζημιές[7]. Το ποσό αυτό, ενώ είναι ζημιές για τους πληγέντες, στη συνέχεια θα είναι τζίρος με το αντίστοιχο κέρδος για τον κλάδο των κατασκευών και των εταιρειών αποκατάστασης.
3)Τροπικό Βερολίνο
Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει με το κλίμα και να μη παρασυρόμαστε από τις προσωρινές αλλαγές του καιρού, θα πρέπει να παρατηρούμε την εξέλιξή του σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Όχι χρόνο με το χρόνο, αλλά σε δεκαετίες. Και να βλέπουμε την τάση που υπάρχει παρά τις μικρές ή μεγάλες αλλαγές. Στο Βερολίνο π.χ. οι θερμές μέρες το καλοκαίρι με θερμοκρασία πάνω από 30 βαθμούς αυξάνονται. Το 2018 μέχρι τέλος Σεπτέμβρη παρατηρήθηκαν 28 τέτοιες μέρες. Το 2006- που είχε μέχρι τώρα το ρεκόρ- ήταν μόνο 21 μέρες με πάνω από 30 βαθμούς. Οι νύχτες όπου η θερμοκρασία δεν πεφτει κάτω από 20 βαθμούς έχουν επίσης αυξηθεί. Μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου η μέση θερμοκρασία τη νύχτα στη Γερμανία ήταν φέτος γύρω στους 17,2 βαθμούς (ενώ π.χ. την περίοδο 1961-1990 ήταν 3,6 βαθμούς μικρότερη αντίστοιχα), πράγμα που αποτελεί ένδειξη τροπικής εξέλιξης.
4)Όλο και περισσότερες πυργαγιές δασών
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάποια άμεση αιτία για το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς. Συνήθως υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία, όπως συνέβη τον Αύγουστο κοντά στο Σαν Φραντσίσκο που ένα αυτοκίνητο υπήρξε η αιτία για το ινφέρνο της «Carr Fire», μιας από τις 40 πυρκαγιές που δεν έχουν ελεγχθεί ακόμα στα δάση της Καλιφόρνιας. Είναι όμως μια έμμεση αιτία να εξελίσσεται μια μικρή- στην αρχή -φωτιά σε μια μεγάλη δασική πυρκαγιά, που δεν σβήνει εύκολα παρόλα τα σύγχρονα μέσα πυρόσβεσης. Και αυτό γιατί μετά από μεγάλες περιόδους ξηρασίας τα δάση είναι ιδιαίτερα ξηρά και έτσι ευάλωτα στη φωτιά. Το 2018 είναι πλέον το έτος με τις χειρότερες δασικές πυρκαγιές εδώ και πολλά χρόνια.Όχι μόνο στην Καλιφόρνια. Και στην Ευρώπη μεγάλες ανξέλεγκτες πυρκαγιές κατέστρεψαν φέτος πολλές περιοχές ακόμα και στις βόρειες χώρες και όχι ως συνήθως στις μεσογειακές («Σε πύρινο κλοιό Σουηδία, Φινλανδία και Λετονία»:https://www.thepressproject.gr/article/132212/Purkagies-se-polles-xores-tis-Europis). Για να μην μιλήσουμε για τις δικές μας πυρκαγιές στοΜάτι και την Κινέτα ή στην Γαλλία και την Κορσική όπου κάηκαν περισσότερα από 90 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
5)Ξηρασία
Φωτογραφίες από δορυφόρο[8] έδειχναν φέτος πως μέσα σε ένα μήνα(μεταξύ π.χ. 28 Ιουνίου και 25 Ιουλίου 2018) η μισή Ευρώπη μετατράπηκε από πράσινη σε μια γκρίζα ξερή επιφάνεια. Η παραπέρα αύξηση της θερμοκρασίας απειλεί με διπλασιασμό των επιφανειών που θα υποφέρουν από ξηρασία. Ιδίως στον Μεσογειακό χώρο η ξηρασία μπορεί να διαρκεί μέχρι και επτά μήνες το χρόνο με τρομακτικά αποτελέσματα για τις σοδειές στη Γεωργία. Μόνο στη Γερμανία η φετινή καλοκαιρινή ξηρασία οδήγησε σε μείωση της αγροτικής παραγωγής κατά δύο δις ευρώ. Η Λιθουανία κήρυξε τις αγροτικές περιοχές σε έκτακτη ανάγκη γιατί απειλήθηκε η μισή αγροτική της παραγωγή.
6)Σε κίνδυνο πολλά νησιά και παράκτιες περιοχές
Οι προγνώσεις: Αν μπορέσει- σαν σύνολο- η ανθρωπότητα να συγκρατήσει την αύξηση της θερμοκρασίας στους δύο βαθμούς, τότε θα απειληθουν 130 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Αν έχουμε άνοδο τεσσάρων βαθμών τότε θα ήταν 760 εκατομμύρια. Η πλημμύρα θα αφορούσε πρώτα στα πολλά τροπικά νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού, της Καραϊβικής και σε τμήματα του Ατλαντικού και Ινδικού ωκεανού, τα οποία κατά μέσο όρο βρίσκονται περι τα δύο μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας(π.χ. νησιά Μαλβίδες στον Ινδικόμε 270.000 κατοίκους, νησιά Μάρσαλ στον Ειρηνικό με 58.000 κατοίκους, στη Γερμανία επίσης απειλούνται 3,2 εκατομ. κάτοικοι των παράκτιων περιοχών). Αν δε λιώσουν οι πάγοι της Γροιλανδίας-πράγμα που φαίνεται ήδη να έχει γίνει σημαντικά- τότε η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά επτά μέτρα. Ένα τρομακτικό σενάριο συνεπειών θα ήταν το αποτέλεσμα.
7)Το κόστος των καταστροφών πολύ μεγαλύτερο του κόστους των μέτρων αποτροπής
Το 2006, ο Sir Nicholas Stern, ο πρώην οικονομολόγος της παγκόσμιας τράπεζας, σε μια αναφορά του προς τη βρετανική κυβέρνηση, υπολόγισε ένα κόστος από τις κλιματικές καταστροφές γύρω στα επτά τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό πολλαπλάσιο από τα ποσά που θα χρειασθούν να επενδυθούν για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή. Περιορίζοντας ενεργά την υπερθέρμανση του πλανήτη θα είναι πολύ φθηνότερα από το να μην κάνουμε τίποτα. Δεν θα μας κόστιζε τελικά περισσότερο από το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ για τη σταθεροποίηση του κλίματος, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν είναι βέβαια μόνο οικονομικές, βλάπτει επίσης την ανθρώπινη υγεία με πολλούς τρόπους, αυξάνει τους κινητήριους μοχλούς της μετανάστευσης και θέτει σε κίνδυνο τις προοπτικές επιβίωσης για τους φτωχότερους αυτού του κόσμου. Ο καθορισμός του πραγματικού κοινωνικού κόστους της κλιματικής αλλαγής αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Δεν είναι πάντα εύκολο να υπολογίσει κανείς το κοινωνικό κόστος, γιατί το νόμισμά του είναι μερικές φορές ο ίδιος ο ανθρώπινος πόνος!
8)Στη σκιά της συμφωνίας και των «ταραχών του Παρισιού
Στη διάσκεψη για το κλίμα που γίνεται αυτές τις μέρες στο Κατοβίτσε της Πολωνίας για να μετατραπεί σε συγκεκριμένα μέτρα από τις κυβερνήσεις η συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι,οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων έχουν στραμένα τα μάτια τους προς τις «ταραχές» των εξεγερμένων «κίτρινων γιλέκων»[9]. Οι αποφάσεις τους στο Κατοβίτσε θα έχουν σχέση με ότι συμβαίνει τις ίδιες μέρες στο Παρίσι, όπου ο Μακρόν αναγκάσθηκε να αναβάλει την εφαρμογή του επιπλέον «κλιματικού» φόρου στα καύσιμα κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Οι πολιτικές που θέλουν να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις με προεξέχοντα πια τον Μακρόν και όχι τη Μέρκελ, έχουν στόχο να μεταφέρουν το κόστος της προστασίας του κλίματος στους πολλούς «από κάτω» και όχι στις οικονομικές ελίτ ή τα στελέχη τους και την καλοπληρωμένη «εργατική αριστοκρατία», που έτσι και αλλιώς μπορούν να πληρώσουν την υψηλή φορολογία και να συνεχίζουν να έχουν την μέχρι τώρα καταναλωτική τους συμπεριφορά όσον αφορά στις μετακινήσεις ή στις μεταφορές με τα συμβατικά μέσα. Αλλά βλέποντας την αντίδραση των «κίτρινων γιλέκων»
κατάλαβαν οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων ότι αυτές οι πολιτικές εμπεριέχουν πολιτικό ρίσκο και κινδύνους. Έτσι αναγκάσθηκαν την πρώτη μέρα κιόλας της διάσκεψης –και βλέποντας και την αναδίπλωση του Μακρον-να διακηρύξουν ότι η προστασία του κλίματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με «αλληλεγγύη και δίκαιη μετάβαση». Η δε πολωνική κυβέρνηση-σαν διοργανωτής της διάσκεψης-έγραψε στην ιστοσελίδα της στο διαδίκτυο: «θα υπάρξουν κοινωνικές αντιστάσεις και πολιτικός κίνδυνος για τις κυβερνήσεις, αν δεν οργανώσουν κοινωνικά προγράμματα για τους εργαζόμενους που θα χάσουν τη δουλειά τους στον τομέα του άνθρακα και των ορυκτών καυσίμων». Αντιλήφθηκαν λοιπόν ότι οι πολιτικές και τα μέτρα που θα χρειασθεί να πάρουν για το κλίμα συνδέονται και με την επιβίωση των κυβερνήσεων, γιατί δεν θέλουν οι ταραχές να εξαπλωθούν και στις Βρυξέλλες , τη Μαδρίτη ή το Βερολίνο. Για αυτό σε αυτή την διακήρυξη δεν αναφέρονται καν στους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού και στην ανάγκη συγκράτησης της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου[10].
Η όλη εξέλιξη αποκαλύπτει τα τραγικά αδιέξοδα, απέναντι στα οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι. Η απορρύθμιση του κλίματος φέρνει την ανθρωπότητα ενώπιον της μεγαλύτερης πρόκλησης, που έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα. «Η ραγδαία μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος είναι αναπόφευκτη τα επόμενα 50 χρόνια. Αν συμβεί σε καπιταλιστικό πλαίσιο, μία τέτοια μείωση θα συνιστά κόλαση για το 99% των ανθρώπων. Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις μπορούμε όλοι να φανταστούμε τις ευρύτερες συνέπειες μίας τέτοιας τεκτονικής αλλαγής, όπως συρρίκνωση των δημοκρατικών κατακτήσεων, μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών λόγω περιβαλλοντικής προσφυγιάς, περιφερειακούς ή και παγκόσμιους πολέμους.» Η επιβολή ενός οριζόντιου φόρου στο όνομα της κλιματικής αλλαγής, που στερεί τους ανθρώπους από τα προς το ζην, είναι η αδιέξοδη εκδοχή του συστημικού περιβαλλοντισμού και της «πράσινης» ανάπτυξης που από το ’70 μέχρι σήμερα δεν έχει αποτρέψει την γενική κατεύθυνση της διατάραξης της σχέσης ανθρώπου / φύσης και μας έχει φέρει σε αυτό το σημείο. Η υιοθέτηση του «φόρο Μακρόν» ισοδυναμεί με αυτοχειρία. Αυτό που χρειάζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι η μετάβαση σε έναν αποαναπτυξιακό τρόπο ζωής και όχι η σύγκρουση των «απο κάτω» με το μόνο σχέδιο που μπορεί να τους διασώσει.
9)Αποανάπτυξη ή κατάρρευση!
Η βασική ιδέα της αποανάπτυξης είναι η αλληλέγγυα, δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική οικονομία με χαμηλή κατανάλωση πόρων – και όχι η φτώχεια και η ύφεση με ντιρεκτίβες λιτότητας, συνδυασμένη μάλιστα με καταστροφή του περιβάλλοντος και οικολογική υποβάθμιση. Μπορεί να πετύχουμεευζωία-αντί της «ευημερίας» που μας προτείνουν μέσω της «ανάπτυξης»-ακόμα και με μείωση του ΑΕΠ. Με επιστροφή στον Κοινοτισμό και τη στήριξη στα Κοινά Αγαθά, με δημοκρατική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, με αναδιανομή του πλούτου και δίκαιη κατανομή της εργασίας, με ήπια τεχνολογία και ήπιες μορφές ενέργειας, με αλλαγή των καταναλωτικών νοοτροπιών. Αν ζούμε σε έναν πλανήτη με περιορισμένους πόρους δεν φαίνεται να έχει νόημα να φιλοδοξούμε να αναπτυσσόμαστε απεριόριστα και να νομίζουμε ότι ευημερούμε αν έχουμε τη δυνατότητα να υπερκαταναλώνουμε. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μιας γενικής κατάρρευσης, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κατάρρευση όλων των θεσμών και των σχέσεων που γνωρίζουμε σήμερα. Και θα έχει χαρακτήρα μη αναστρέψιμο, αν οι κοινωνίες για να λύσουν τα προβλήματά τους απαιτούν κάθε φορά μεγαλύτερη παραγωγή, μεγαλύτερη κατανάλωση και μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας.
Η μη προβλεψιμότητα με την οποία ο καπιταλισμός αντιμετωπίζει την οικολογική κρίση δείχνει ότι γρήγορα πηγαίνει σε μια φάση της τελικής διάβρωσης, από την οποία έχει μόνο μία διέξοδο: τον οίκο-φασισμό, μια προοπτική που βασίζεται στην ιδέα ότι πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη περισσεύουν και δρα περιθωριοποιώντας αυτούς που περισσεύουν και υπόσχεται μεγαλύτερο κομμάτι της πίττας στους υπόλοιπους που χρειάζεται. Η ερώτηση που θα πρέπει κάνουμε στους εαυτούς μας-εμείς οι «απο κάτω»-είναι: μας ενδιαφέρει να διατηρήσουμε ή και να αυξήσουμε αυτό που έχουμε ή, αντίθετα, θα μπορούσαμε να κάνουμε άνετα χωρίς πολλά από τα συστατικά της πίττας τους;
10)Ποια είναι λοιπόν η πρόταση;
Πριν από σαράντα χρόνια καταγράφηκε στην Ευρώπη για παράδειγμα,μια σύγκρουση ανάμεσα στο ειρηνιστικό κίνημα- που ζητούσε το κλείσιμο των εργοστασίων της πολεμικής, στρατιωτικής βιομηχανίας- και στα συνδικάτα- τα οποία αντίθετα διεκδικούσαν την διασφάλιση των θέσεων εργασίας σε αυτά τα εργοστάσια.
Αυτό που πρέπει να γίνει σήμερα είναι μια παρόμοια συζήτηση, που να αγγίζει, όμως, όλους τους οικονομικούς τομείς που είναι υπεύθυνοι για την μεγέθυνση του οικολογικού αποτυπώματος. Δηλαδή ότι πρέπει να μειώσουμε σημαντικά τη δραστηριότητα της αυτοκινητοβιομηχανίας, της βιομηχανίας των αερομεταφορών, των κατασκευών, της ίδιας της στρατιωτικής βιομηχανίας, της διαφήμισης.
Μπορεί να επιλεγεί γενικότερα η κατεύθυνση:
- «από-ανάπτυξη εδώ» (όπου υπάρχει μεγάλο οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα, σχεδόν σε όλους τους τομείς στις βιομηχανικές χώρες)
- «συντήρηση εκεί»( όπου υπάρχει βιωσιμότητα)
- «ανάπτυξη παραπέρα»( όπου μειώνεται το οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα, όπως π.χ. με την αγροτική οικογεωργία[11])
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η προοπτική της αποανάπτυξης δεν είναι η παραίτηση, η μελαγχολία και η συρρίκνωση: βασίζεται στη βεβαιότητα ότι μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα-να πετύχουμε την ευζωία- με λιγότερα, αν είμαστε φυσικά ικανοί, να αναδιανέμουμε τον πλούτο και την δημιουργική εργασία.
[1] http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/-oo
[2] Το παράδοξο-του «Easterling»- είναι όμως ότι τότε οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες ήταν πιο ευχαριστημένοι με μικρότερα από τα σημερινά εισοδήματα
[3] Είναι χαρακτηριστικό αυτό που γίνεται στη Γαλλία με την «οικολογική φορολογία» της βενζίνης και του ντίζελ του προέδρου Μακρόν και την αντίδραση των οδηγών της μεσαίας φτωχοποιημένης μεσαίας τάξης(«κίτρινων γιλέκων») ενάντια στο μέτρο, γιατί αυτή η φορολογία τους στερεί τα προς το ζην, αφού αναγκάζονται να ταξιδέψουν μακριά κάθε μέρα για να πάνε στη δουλειά τους. Η επιβολή ενός οριζόντιου φόρου στο όνομα της κλιματικής αλλαγής, που στερεί τους ανθρώπους από τα προς το ζην, είναι η αδιέξοδη εκδοχή του συστημικού περιβαλλοντισμού και της «πράσινης» ανάπτυξης που από το ’70 μέχρι σήμερα δεν έχει αποτρέψει την γενική κατεύθυνση της διατάραξης της σχέσης ανθρώπου / φύσης και μας έχει φέρει σε αυτό το σημείο. Η υιοθέτηση του «φόρο Μακρόν» ισοδυναμεί με αυτοχειρία. Αυτό που χρειάζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι η μετάβαση σε έναναποαναπτυξιακό τρόπο ζωής και όχι η σύγκρουση των «απο κάτω» με το μόνο σχέδιο που μπορεί να τους διασώσει.
[4] https://info-war.gr/poyerto-riko-o-tramp-ekrypse-toylachiston-4500-nekroys-sto-poyerto-riko/
[5] Οι Ρεπουμπλικάνοι και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των Η.Π.Α. (και όχι μόνον) αρνούνται ότι υπάρχει πρόβλημα και μιλάνε για αριστερές συνωμοσίες (http://en.wikipedia.org/wiki/Global_warming_conspiracy_theory), βρίσκοντας πάτημα σε ολίγους, και μικρότερου κύρους, επιστήμονες που διαφωνούν με τη συλλογική αξιολόγηση της I.P.C.C. (http://www.conservapedia.com/Climate_change). Αλλά να έχει πέσει τόσο μεγάλη ομαδική πλάνη ανάμεσα σε όλους τους κορυφαίους κλιματολόγους και φυσικούς επιστήμονες του κόσμου φαντάζει κομμάτι δύσκολο. Πόσο μάλλον όταν μαθαίνουμε ότι πίσω από τους σκεπτικιστές κλιματολόγους κρύβονται ιδιωτικά συμφέροντα και ο πολυεθνικός μηχανισμός των επονομαζόμενων «εμπόρων της αμφιβολίας» (http://www.merchantsofdoubt.org)
[6] Σύμφωνα με το περιοδικό:WISSEN Nr 6, Dezember 2018-Januar 2019
[7] Στο Κατοβίτσε, στη διάσκεψη για το κλίμα, ανακοινώθηκε ότι το 2017 οι συνολικές ζημιές από την κλιματική αλλαγή ανήλθαν στο ποσό των 330 δις δολλαρίων.
[8] Όπως π.χ. από τον Sentinel-3 του προγράμματος Copernicus
[9] Αυτοί που φορούν κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία είναι αυτοί που έχουν αυτοκίνητο. Τους υποχρεώνει η Τροχαία για την περίπτωση βλάβης. Και το αυτοκίνητο είναι ακριβό, όχι για την οικονομική ελίτ ή για τους καλά αμειβόμενους, αλλά για τους άνεργους, τους χαμηλά αμειβόμενους τους, τους αγρότες, τους συνταξιούχους, δηλαδή τους μοντέρνους «αβράκωτους» της γαλλικής κοινωνίας, που δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της «κλιματικής» φορολογίας. Επίσης πίσω από την οργή για την αύξηση στα καύσιμα, κρύβεται και η φούσκα των ακινήτων στο Παρίσι με υπέρογκες τιμές στο κέντρο , που οδήγησαν τον κόσμο της εργασίας στα προάστια, όπου όμως ο Μακρόν δεν επιδοτεί πλέον τα μέσα μαζικής μεταφοράς, άρα η επιστροφή για εργασία στο κέντρο με αυτοκίνητο γίνεται πλέον δυσβάσταχτη. Βέβαια στη συνέχεια ανάμεσά τους βρέθηκαν και αυτοί που δεν ζητάνε μόνο την άρση της φορολογίας αλλά και τη αύξηση των μισθών ή την αύξηση της φορολογίας της περιουσίας των πλουσίων-πράγμα που κατέβασε ο Μακρόν μόλις ανέλαβε την εξουσία, καθώς και όσων αντιμετωπίζουν πολιτικά το θέμα και ζητάνε την παραίτηση του ίδιου και της κυβέρνησής του, είτε αριστεροί, είτε ακροδεξιοί.
[10] Στη Γερμανία π.χ. καταγγέλλεται από εκπρόσωπο του ιδρύματος Rosa Luxemburg ότι: Η δυνατότητα να επιτευχθούν οι στόχοι της Γερμανίας για το κλίμα για το 2020 μπλοκάρεται στο κοινοβούλιο δραστικά από το ζήτημα των θέσεων εργασίας στον τομέα του άνθρακα!
[11] Με την αγροτική οικογεωργία μπορούμε να πετύχουμε μετατροπή μεγάλου μέρους της περίσσειας του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας σε εδαφολογικό άνθρακα και έτσι να «ξαναψυχθεί» η γη: πρόταση της παγκόσμιας οργάνωσης των μικροαγροτών Via Campecina)
- Get link
- X
- Other Apps
Comments
Post a Comment